آنروزها، ارز دو نرخی مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد کرده بود و تلاشهای زیادی برای تکنرخیکردن ارز، از سوی مسئولان انجام شد تا اینکه بالاخره بعد از چهار سال دوندگی، یعنی در اوایل سال 72، ارز فقط با یک رقم، مبادله شد. فقط هفت ماه بعد از فروردین همان سال، سیاستهای اقتصادی، اجازه تداوم ارز تکنرخی را از کشور گرفت و دوباره دو نرخ آزاد و مبادلهای برای ارز تعریف شد؛ اتفاقی که فقط هشت سال، تداوم داشت و ارز دوباره تکنرخی شد اما بار دیگر در سال 89، ارز باز هم دونرخی شد. نگاهی به سرنوشت ارز بعد از حدود 28 سال زندگی، که در همه سالهایش گاهی از ارز دو نرخی حکایت کرده و گاهی از ارز تکنرخی، بهخوبی نشان میدهد که ارز چه تکنرخی باشد یا چند نرخی، باز هم میتواند مشکلات و چالشهای خود را به اقتصاد کشور تحمیل کند؛ چون در سالهایی که تکنرخی بوده، رشد نقدینگی و تورم، فرسنگها فاصله میان ارز دولتی و آزاد ایجاد کرده است. حالا وقتی حرف از ارز تکنرخی به میان میآید، میتوان از تجارتهای غیرقانونی و شفافیتهای اقتصادی حکایت کرد اما نگاهی به گذشته ارز تکنرخی و تجربههای ناموفقی که در دهه 80، سراغ ارز را گرفته، دستیابی به این هدف را سختتر میکند. حالا وقتی فعالان اقتصادی از دولت دوازدهم میخواهند تا اوضاع ارز را ساماندهی کند و از مزایای ارز تکنرخی اعم از جلوگیری از تجارتهای غیرقانونی و شفافیت اقتصادی میگویند، یادی از گذشتهها هم کرده و از بدیهای ارز تکنرخی که نتیجهاش غیرواقعی و دستوریکردن نرخ ارز بود، حکایت میکنند. اصغر سمیعی، رئیس اسبق کانون صرافان، هم یکی از تحلیلگرانی است که با تشویق دولت دوازدهم به ارز تکنرخی، به معایب این روش هم اشاره کرده است. او دیروز با اشاره به اینکه واقعیشدن قیمتها و تکنرخیشدن ارز باید از اولویتهای دولت دوازدهم باشد، به خبرآنلاین گفته بود: یکبار این اتفاق در سال 82 رخ داد. در آن زمان بانکها صبح قیمت را اعلام میکردند و هر کس هر مقدار ارز میخواست، میتوانست از بانکها خرید کند. صرافان هم نرخهای خود را با بانک تنظیم میکردند و این روال تا شهریور سال 89 ادامه داشت. رئیس اسبق کانون صرافان گفت: البته آن روش بدیاش این بود که نرخها را غیرواقعی و دستوری تنظیم میکردند و نتیجهاش آن بود که بهمحض اینکه تحریمهای ظالمانه آمد، قیمت دلار ناگهان شروع به بالارفتن کرد و به چهار برابر رسید. سمیعی تأکید کرد: نرخ ارز باید براساس عرضه و تقاضا و در چارچوب رقابتی واقعی تعیین شود و برای مبارزه با تجارتهای قاچاق و غیرقانونی باید راهحلهای دیگری پیدا کرد.
تکنرخیشدن ارز از نگاه مردم
حذف رانت و ایجاد شفافیت در فضای اقتصادی کشور، در کنار جلوگیری از تجارتهای غیرقانونی، از مهمترین مزایای ارز تکنرخی است. در کنار مسئولانی که به این سه نتیجه مهم دست یافتهاند، مردم هم نظراتی همسو با کارشناسان دارند و با همه تجربههایی که در گذشته با ارز تکنرخی کسب شده، از دولت میخواهند تا هر چه زودتر ارز را تکنرخی کند اما در کنار این تکنرخیشدن، کاهش قیمت ارز نیز از خواستههای دیگر مردم است. یکی از کاربران، زیر خبر تکنرخیشدن نرخ ارز نوشته: «ارز با قیمت کنونی باعث ازبینرفتن تولید داخلی، افزایش واردات و رونق قاچاق شده است.» یکی هم گفته: «مجاز کردن بانکها به خرید وفروش ارز آزاد درواقع نشانه واگذاری قیمت دلار به بازار و ادامه سیاست به فقر کشاندن عامه مردم ایران و فربهکردن بازاریهاست.» دیگری نوشته: «آزادسازی اقتصاد موجب تکنرخیشدن ارز میشود و از طرفی فساد هم در کشور کمرنگتر خواهد شد.» کاربر دیگری هم نوشته: «ارز باید به اندازه تقاضا و عرضه تغییر کند مثل قیمت نفت در بازار، نه اینکه با یک فنر قیمتها را نگهداریم و بعد مثل دولتهای گذشته، آن را رها کرده و به سه هزار تومان برسانیم.»
حال و هوای چهارراه استانبول بعد از انتخابات
به نوشته وقایعاتفاقیه،اولین روز هفته، حالوهوای چهارراه استانبول، کاملا به دور از هرگونه هیجان و التهاب انتخاباتی بود. صبح شنبه، بازار آزاد آرام بود و فعالان از روند کاهشی قیمت ارزها حکایت میکردند. روز شنبه، قیمت دلار حدود 20 تومان پایینتر از قیمت این ارز در روز پنجشنبه بود. در این فضای بهدور از هرگونه هیجانی که ارزها را با ریزش قیمت روی میز معامله برده بود، تحلیلگران بازار هم از نظارت سختگیرانه بانک مرکزی بر فعالیت صرافیها حکایت میکردند و از موانع بانک مرکزی برای جلوگیری از افزایش قیمتهای هیجانی، میگفتند. دیروز هم یک روز بعد از اعلام نتایج انتخابات، فضای بازار همچنان آرام بود و در صرافیها خبری از اوجگیری قیمتها نبود. حالا پیشبینی بازار ارز، از نگاه تحلیلگران، به سمتی است که گمان نمیرود بازار، با انفجار قیمتی مواجه شود.
آخرین ویرایش در دوشنبه, 01 خرداد 1396